Nowe narzędzia prawne zielonej transformacji
Opublikowano 6th sierpień 2025
Europejska polityka klimatyczna wchodzi w nową fazę, w której nacisk kładzie się nie tylko na wyznaczanie celów, lecz także na ich rzeczywistą realizację.
W komunikacie Komisji Europejskiej (KE) z 25 czerwca 2025 r. zaprezentowane zostały nowe ramy pomocy publicznej (eng. Clean Industrial Deal State Aid Framework – CISAF). Stanowią one pakiet środków mających na celu przyspieszenie zielonej transformacji, zwłaszcza w sektorach strategicznych dla gospodarki.
Podstawy prawne
Podstawę prawną udzielania pomocy publicznej stanowią art. 107 – 109 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Co do zasady, pomoc publiczna jest zakazana, ale może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeśli spełnia określone warunki. Zaprezentowane w CISAF ramy pomocy publicznej stają się istotnym narzędziem realizacji strategii dekarbonizacyjnej w UE. Państwa członkowskie zyskują większą swobodę i przewidywalność w planowaniu wsparcia publicznego dla projektów dekarbonizacyjnych.
Zakres i cele CISAF
Komunikat CISAF określa, w jaki sposób państwa członkowskie mogą wspierać realizację celów CID (Clean Industrial Deal). Obowiązuje od 25 czerwca 2025 r. do 31 grudnia 2030 r. i przewiduje wydłużony, pięcioletni horyzont planistyczny, uproszczone procedury oceny zgodności, a także gotowe mechanizmy wsparcia dla inwestycji w odnawialne źródła energii, elastyczność systemów energetycznych oraz rozwój zeroemisyjnych technologii produkcyjnych. KE jasno wskazała, że wsparcie otrzymają inwestycje w nowoczesne rozwiązania energetyczne, rozwój technologii opartych na wodorze, paliwach niskoemisyjnych oraz paliwach odnawialnych pochodzenia niebiologicznego (RFNBO).
Kluczowe mechanizmy wsparcia
1) Pomoc „de minimis"
Małym i średnim przedsiębiorstwom można przyznać do 300 tys. euro wsparcia w 3 lata bez pełnej notyfikacji KE – co wspiera projekty efektywności energetycznej, OZE i modernizacji linii produkcyjnych.
2) Tymczasowe obniżki cen energii
Wysokie koszty energii to poważne wyzwanie dla przemysłu energochłonnego. CISAF umożliwia stosowanie czasowych mechanizmów wsparcia cen energii – pod warunkiem inwestycji dekarbonizacyjnych (elektromobilność, OZE, magazyny energii).
3) Wsparcie dla odnawialnych źródeł energii
W wytycznych KE podkreśla kluczową rolę, którą w dekarbonizacji systemu energetycznego UE odgrywają paliwa odnawialne, takie jak wodór odnawialny. W najbliższych latach wodór niskoemisyjny ma przyczynić się do szybkiej redukcji emisji i wsparcia transformacji energetycznej w sektorach, w których trudno jest obniżyć emisyjność.
4) Redukcja emisji gazów cieplarnianych
Zgodnie z Wytycznymi za zgodną z rynkiem wewnętrznym pomoc publiczną na inwestycje znacząco przyczyniające się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych z działalności przemysłowej lub inwestycje prowadzące do znacznego zmniejszenia zużycia energii w działalności przemysłowej. KE wskazuje na potrzebę wdrażania paliw alternatywnych, CCS/CCU, recykling i stosowanie alternatywnych surowców w przemyśle.
5) Wsparcie podatkowe
KE zaleca Państwom Członkowskim UE wdrożenie prostych, ukierunkowanych i skutecznych zachęt podatkowych dla inwestycji w czysty przemysł i technologie zeroemisyjne. Optymalnymi formami wsparcia mają być przyspieszona amortyzacja, możliwość przenoszenia strat i elastyczne kredyty podatkowe.
Nowe ramy CISAF to kluczowe narzędzie wspierające dekarbonizację przemysłu w UE poprzez uproszczone i przewidywalne mechanizmy pomocy publicznej. Dla Polski to szansa na przyspieszenie transformacji przemysłowej, pod warunkiem szybkiego i sprawnego wdrożenia nowych mechanizmów.
