Dekarbonizacja

System kaucyjny w Polsce. Nowe zasady od 2025 roku.

Opublikowano 5th czerwiec 2025

Począwszy od 1 października 2025 r. w Polsce zacznie funkcjonować system kaucyjny, którego celem jest selektywna zbiórka wybranych rodzajów zużytych opakowań po napojach, celem realizacji obowiązków w zakresie osiągania poziomów takiej zbiórki, wynikających z implementowanej do polskiego prawa, dyrektywy Single-Use-Plastic (SUP).

Frozen food aisle freezers in a grocery store

System działa na zasadzie zachęt finansowych. Użytkownicy końcowi, podczas nabywania napojów w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, będą uiszczać, wraz z ceną, kaucję w określonej wysokości. Zgodnie z istotą kaucji, użytkownicy końcowi – w większości konsumenci – będą mogli odzyskać jej równowartość, zwracając zużyte opakowania, objęte systemem kaucyjnym, w punktach zbiórki prowadzonych m.in. przez jednostki handlu detalicznego lub hurtowego choć nie tylko.

Zakres systemu kaucyjnego i wysokość kaucji

Systemem kaucyjnym w Polsce zostaną objęte wybrane produkty w opakowaniach na napoje tj.:

  • butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 litrów, włącznie z ich zakrętkami i wieczkami z tworzyw sztucznych (butelki PET);
  • puszki metalowe o pojemności do 1 litra;
  • butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra. 

Kaucja będzie wynosić 0,50 zł dla butelek z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku i puszek metalowych, oraz 1 zł dla butelek szklanych wielokrotnego użytku. 

Użytkownik końcowy będzie miał możliwość zwrotu opakowań objętych systemem kaucyjnym i odbioru kaucji na terenie całej Polski, bez konieczności okazania dowodu zakupu. 

Rola operatorów systemu kaucyjnego

Podmioty reprezentujące (operatorzy systemu kaucyjnego) to spółki akcyjne powoływane przez wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje. Aby prowadzić system kaucyjny, podmioty reprezentujące muszą uzyskać zezwolenie wydawane w formie decyzji administracyjnej. Ustawa Opakowaniowa przewiduje możliwość funkcjonowania więcej niż jednego operatora na terytorium kraju. Zarządzają oni systemem, realizując następujące zadania:

  • organizują selektywną zbiórkę opakowań i odpadów opakowaniowych w celu osiągania wymaganych poziomów zbiórki dla wprowadzających, którzy przystąpili do danego systemu;
  • odbierają opakowania i odpady opakowaniowe z jednostek handlu detalicznego i hurtowego oraz innych punktów zbiórki;
  • organizują i odpowiadają za transport opakowań do wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje oraz odpadów opakowaniowych do zakładów przetwarzania odpadów;
  • rozliczają kaucję z jednostkami handlu detalicznego i hurtowego oraz innymi punktami zbierającymi opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym.

Rola Wprowadzających napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym 

Począwszy od 2025 roku, wprowadzający do obrotu produkty w opakowaniach na napoje są zobowiązani m.in. do osiągania określonych poziomów selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych (77% w latach 2025-2028, 90% w 2029 r. i następnych), a także (choć to zadanie realizują poza systemem) do zapewnienia minimalnej zawartości recyklatu w nowych opakowaniach z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku.

Rola jednostek handlu detalicznego i hurtowego

W ramach systemu kaucyjnego, jednostki handlu detalicznego i hurtowego będą pełnić funkcję punktów zbiórki opakowań objętych systemem, a także będą realizować zadania związane z pobieraniem i w przypadku większych sklepów - zwracaniem kaucji. 

W zależności od powierzchni sprzedaży danej jednostki handlu oraz jej asortymentu, ustawa nakłada różne obowiązki na takie jednostki.

Nowa rzeczywistość od 1 października 2025 

Co do zasady, produkty w opakowaniach na napoje objętych systemem kaucyjnym, które zostały wprowadzone do obrotu przed 1 października 2025 r. będą mogły być nadal sprzedawane bez naliczania kaucji – do wyczerpania zapasów; takie zużyte opakowania nie będą podlegać zwrotowi w ramach systemu kaucyjnego. 

Produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym wprowadzone do obrotu od 1 października 2025 r., posiadające oznakowanie systemu kaucyjnego, będą podlegać obowiązkowi naliczania kaucji i będą mogły być zwracane w punktach zbiórki uczestniczących w systemie kaucyjnym, zgodnie z przepisami ustawy. 

Jednostki handlu detalicznego o powierzchni sprzedaży powyżej 200 m² będą obowiązane do odbierania opakowań z oznakowaniem systemu kaucyjnego i zwrotu kaucji.

Udostępnij

* This article is current as of the date of its publication and does not necessarily reflect the present state of the law or relevant regulation.

Interested in hearing more from Osborne Clarke?